PACO

As noticias andan a tal ritmo, acontecen tantas cousas que axiña todo queda vello, pasado, fóra da actualidade. Foi onte, pero parece que xa hai un ano e xa se dixo todo que había que dicir. Unha avalancha de artigos e información concentrada rodeou a morte de Paco ( de Luzia, debería ser, súa nai era portuguesa) , que volver hoxe sobre el parece algo fóra de lugar, sen sentido, andar atrasado. E si, algo atrasado ando que non dou seguido todo o que nos queren vender os medios de persuasión de masas, pero conservo a memoria para o que me parece relevante a pesar de non ser tampouco método de moda. Mesmo para os que deixan unha obra imperecedoira, como é o caso de Paco de Lucía, a morte é algo do que nos esquecemos axiña. Dous, tres días de dor, pero axiña cada quen regresa ás súas actividades e labores e deixa a un lado aquelo que tanta dor ou emoción lle causou. A memoria é lixeira coa morte. Máis, claro, se non deixas nada, como é caso da maioría. Pero aínda para os que nunca desaparecerán porque gozaron do don de crear con mestría, agás os seres máis queridos, o resto somos dados ao esquecemento e axiña pasamos ao seguinte. Como ademais mortos vai habendo, non damos atendido a tantos. Pois aínda que xa pareza un pouco fóra de hora, quero resaltar algúns aspectos da grandeza do gran guitarrista. A primeira é a disciplina. Unha disciplina férrea, a idade temperá, que lle obrigou a queimar as xemas dos dedos enriba das cordas: a esquerda para pensar, a dereita para executar. Paco non aceptou esa disciplina porque si, senón porque contou cun pai farto de tocar para señoritos que os despedían cunhas esmolas e catro palmadas no lombo ata a próxima esmorga. Chegar ás oito da mañá derreado e canso de tocar para catro ignorantes que utilizaban a estes músicos como ruído de fondo para os seus ligues, negocios ou borracheiras non era agradable e iso foi o que seu pai quixo evitar. Por iso, desde os oito anos, o neno Paco tocaba máis de oito horas diarias baixo a vixilancia rigorosa dun pai que tocaba para comer, non pola creatividade, nin a loucura da arte, só para comer. Ese rigor disciplinario marcou a maneira de ser e tocar de Paco de Lucía para sempre. Conseguiu, como pasara con músicos clásicos que aplicaron técnicas semellantes, a seguranza que aporta o dominio dunha técnica a proba de calquera imprevisto. Cando por repetición un hábito se instala na maneira de pensar, de executar unha obra ou, coma neste caso, nos dedos dun guitarrista, ao estar tan arraigado, tan fixado no cerebro, é case imposible o erro. Os dedos móvense a velocidade necesaria, coa pulsación precisa, coa intensidade que se lle queira dar. Os hábitos aprendidos a forza de repetir e repetir na infancia logran un dominio técnico básico para calquera actividade que é difícil de perder. E se a técnica, a facilidade e dominio do instrumento o logrou por necesidade de comer, ademais, alcanzado ese obxectivo, Paco de Lucía, coma tódolos xenios, tiña a obsesión do que el chamaba a súa filla de puta. Odiada polas horas de nenez perdida, polo cansazo de repetir pezas ás que xa lles pasara o seu momento, pero necesariamente debía executar en cada concerto, farto de pasear o mundo enteiro pegado á guitarra, odiábaa e quería tanto que non podía vivir sen ela. Se algo caracteriza a un xenio e case obsesión coa que se dedica a algo. Unha dedicación por riba de calquera outra obriga ou necesidade. Paco chegou a ese momento no que, aínda procurando illarse do mundo para gozar da soidade e da familia, non podía prescindir de agarrarse á súa filla de puta e crear, inventar novos sons, acordes máis complexos, ritmos mesturados, fusión, recreación do clásico co novo, da samba ou do jazz, sempre, claro, coa base flamenca dos seus dedos habituados a ese toque tan único e especial. Sempre fun un amante da súa música. Escoiteino moito. Estes días, desde a súa morte, máis. E non só a el, compareino con outros grandes guitarristas, pechaba os ollos e comparaba os sons, de inmediato saltaban as diferenzas. Sanlucar, Tomatito, Amigo, De Melchor, Cepero... todos eles indubidablemente grandes dominadores da guitarra, pero nada que ver co son de Paco de Lucía. A precisión, a finura, exactitude e o ritmo adquiren na súa guitarra unha vida nova, diferente, única. Incapaz de ninguén igualar. Poderás tocar moi ben a guitarra pero nunca coma Paco de Lucía. Aquel neno que comezou por necesidade para comer a disciplinarse aos oito anos, aquel mozo que aprendeu nas mellores ventas, aquel que entendía a Camarón sen palabras, aquel que non lle impoñía nin De Meola nin Chic Corea, ese xenio deixará para sempre pezas e interpretacións únicas, que só el, unicamente el podía tocar así. Por iso, aínda que a memoria sexa leve para os mortos, mesmo os que adquiren gloria, a música que nos deixa impedirá que nos poidamos esquecer del nunca.


PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA