sábado, 28 de julio de 2012

TEATRO ESCALDADO


HABÍA ANOS que tiña ganas de ir a unha representación no teatro romano de Mérida. Reservei un hotel que me pareceu cómodo e céntrico e aló me fun. Céntrico estaba e agochado tamén, tanto que o gps do coche volveuse tolo de remate e tiven que acabar preguntando aos viandantes coma sempre se fixo ao chegar a unha cidade descoñecida. Farto de dar voltas arredor do mesmo punto, aparquei na entrada do hotel. Na recepción, despois das solicitudes formais obrigadas, non me puideron consolar sobre a baixada de temperatura para a hora da representación: ía con dúas noites que continuaba por riba dos 30º coma se fose día. Pero tranquilizáronme: agora pode descansar a gusto, está nun hotel domótico.
Preparado polas indicacións da recepcionista, non me asustei ao entrar na habitación e acenderse luces, aire, abrirse persianas e soar músicas. Nun cadro minúsculo explicoume a maneira de controlar todo cun simple toque. Evidente: estaba diante da integración da tecnoloxía no deseño dunha casa intelixente. Acomodadas as maletas, entrei no baño para refrescar a cara. Premín o interruptor e unha luz suave espallouse polo espazo coma se estivera nunha nave espacial con louza remedando a de Roma. Non xulguei, o que me apetecía era lavar as mans. Difícil. O mando que debía regular a auga, un rectángulo de aluminio estreito e incontrolable, esixiume unha motricidade fina similar, supuxen, á que un aviador precisará para gobernar a súa nave. Tras varios intentos conseguín que brotase auga, escasa, sobre a louza pompeiana, pero fervendo. Ao fin, nunha posición oblicua e inestable, arrefriou un chisco a auga. Desconfiado mirei para a ducha. Nu debaixo dela (unha lámina plana de aluminio da que parecía ía saír auga en cascada colaboraba no deseño) busquei no fronte, por baixo e por riba ata que nun lateral, ben agochados, apareceron dous mandos cilíndricos, complexos e intelixentes. Por ensaio e erro logrei que saíse un fío fino e débil fervendo da cima da cascada que me escaldou coma un raio anémico de Xúpiter. Lanzadas as xaculatorias pertinentes fun home a pechar a billa. Pensei se intentalo outra vez, pero optei por descansar ata a hora do teatro. A obra estivo ben. O marco é incomparable. Era certo que a calor apertaba aínda á unha da mañá. De regreso ao hotel apeteceume unha ducha, pero ao entrar no baño e ver a prateada cascada, regresou o recordo do raio anémico ao meu lombo e preferín non tentar nin aos deuses nin ao demo.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

O PEOR PRESIDENTE DA DEMOCRACIA

A primeiros de novembro do ano pasado, o profesor Luís Garicano, catedrático de estratexia e economía na London School of Economics, concedía unha entrevista a La Vanguardia na que explicaba con claridade cales deberían ser as medidas económicas máis inmediatas do futuro goberno en España. Soaba daquela Garicano como posible ministro de economía, pero nunca saberemos se de chegar a selo aplicaría as receitas ledamente lanzadas diante dun xornalista, porque o presidente que por maioría agora nos goberna non o chamou para tal cargo ou se cadra el non aceptou. O que si sabemos é que Mariano Rajoy non actuou tal e como el solicitaba. Garicano defendía sen miga de dúbida a necesidade ineludible de actuar coa celeridade dun cirúrxico que se atopa cun doente no quirófano ao que hai que operara xa. E xa quería dicir nas primeiras 24 horas de chegar ao poder. Tomaba como modelo estratéxico de actuación o do exprimeiro ministro holandés Wim Kok, quen defendía tomar as medidas necesarias inmediatamente aínda sabendo que ao día seguinte te agardaba unha folga xeral. Na situación na que se atopaba o país nas últimas eleccións, o papel clave do novo goberno consistiría en demostrar que non lle tremía o pulso para operar nas primeiras horas. A costa do que fose. Cumpría serrar en óso, demostrar á UE que se podían fiar de nós, aceptando o risco dunha contestación interior que logo podería ser moderada por un diálogo xa no novo contexto. Pero as actuación haberían tomarse nas primeiras 24 ou 48 horas. Esta capacidade de decisión inmediata centraríase en tres parcelas: nas reformas do sistema financeiro, na da contratación laboral e na do financiamento das administracións autonomías y locais. A macheta coa que se debería cortar polo san debería ir directa a estas tres áreas. Recomendaba tamén o economista que non chegou a ministro (de momento) que se axilizase a posibilidade de montar negocios (as inspeccións, se existisen, sempre despois de que o negocio estivese funcionando) e, sobre todo, unha vez acometidas as tres reformar das primeiras 48 horas, pór en marcha unha auténtica revolución educativa no país. Acabado o petróleo dos últimos anos en España (o ladrillo), había que admitir o gran erro: descender a prima salarial á educación durante os anos de bonanza, ao contrario que en toda a OCDE, co que carece de sentido estudar, se quen sabe máis non vai ganar máis. En síntese, estas viñan sendo as receitas que a 11 de novembro do 2011 prescribía o profesor en Londres ao goberno que saíse das eleccións. Rajoy saíu elixido con maioría máis que suficiente como para atreverse con esta estratexia. El mesmo, na oposición, daba a entender que ese era o seu plan: actuar canto antes, sen malgastar un mes máis, estábase perdendo un tempo precioso por non convocar eleccións e deixar o poder nas mans de quen sabía e contaba con coraxe para gobernar , que non era outra cousa que cortar polo san antes de caer no abismo. Teño o convencemento de que moitos votos dos que recibiu intentaron darlle esa lexitimidade: actúa, opera ao enfermo, corta e saberemos agardar durante o tempo que permaneza na Uci e convalecente. Tivo a oportunidade nas súas mans e non a aproveitou. Non sei se, como indicaban tódalas mentes económicas máis recoñecidas, eran as reformas financeiras, as do mercado laboral e as da administración autonómica e local as máis urxentes. Si parece evidente que, se de confianza se trataba, a estratexia da prontitude e contundencia eran imprescindibles. E aí Rajoy desaproveitou a súa oportunidade inicial. O seu discurso sobre a confianza fracasou con estrépito. Enredou sobre tódalas reformas que lle aconsellaban, incluso padeceu as consecuencias, pero sen a rapidez e contundencia que lle pedían. Tardou, chupou en exceso sen disparar a gol, usando o símil futbolístico, foi morno nas actuacións. Se, como agora manteñen tanto el como os seu ministros, non quedaba outra, todo estaba tan claro, a que agardou? Se, como non se farta de repetir, hai que actuar en contra do que lle apetece, do que se propoñía, a que vén evadirse con hipócritas sorpresas de última hora? Sabíamos todos, entre outras razóns porque el se encargou de nolo dicir durante os anos de oposición, que a situación era insostible e non resistía un mes máis. Había que actuar sen un segundo de espera. Por que non o fixo? Por que retardou os presupostos que tanto ansiaban coñecer en Europa? Por que lle quixo botar un pulso ás autoridades de Bruxelas mostrando autonomía e valentía respecto ao incumprimento do déficit? Por que se someteu tan torpemente ás necesidades electorais de Andalucía en contra do interese xeral? Falta por saber se realmente os camiños para solucionar os problemas van na dirección que propón o economista Garitano con que en principio parecía estar de acordo o actual presidente do goberno. Pero dando por boas estas receitas, parece claro que Rajoy fallou na estratexia, nos tempos e dose de aplicación. Porque a clave está en que se non se cre non se fía. E en nós non crían como ben veces nos repetiu, pero continúan sen crer. Por iso agora, tanto el coma os seus ministros, andan como sonámbulos diante do BCE e das autoridades europeas clamando no deserto: se fixemos todo canto nos mandastes, se cumprimos ao pé da letra todo o reclamado, como agora, mercados irracionais, duras e insensibles autoridades, non nos correspondes, continuades castigándonos, máis incluso que uns simples zapateiros... Aínda dentro da súa propia lóxica de solución – que falta por saber se leva a algures- cometeu un erro talvez irreparable. E por iso, con só oito meses de goberno, xa comeza a competir co seu desprezado Zapatero a ver quen dos dous será o peor presidente da democracia, cando parecía que nos tiñan convencidos de que polos séculos dos séculos sería o socialista quen ostentase tan vergonzoso título. Mira por onde, invento popular dos demos, a ver se vai agora recaer nun dos seus... En calquera caso, o título iría para León, que se as cousas se poñen mal, de Pontevedra non é ningún.


PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

martes, 24 de julio de 2012

DOS VÁTERES TAMÉN SE VIVE


AGÁRRASE o país nestas horas baixas á táboa de salvación do turismo. Desorientados e perdidos en case todo, atopamos unha miga de esperanza na puxanza turística, aínda que en parte só sexa estacional. En Galicia tamén. Sen presumir de sol coma noutras comunidades, a nosa potencial oferta nada ten que envexar á mellor. Sen embargo, de utilidade sería recoñecelo, aínda pecamos de escasa calidade en moitos aspectos, algúns deles tan básicos que se converten en puros delatores do auténtico nivel dunha sociedade.
Coincido con Siqui Sánchez en que os váteres dun país son un indicio claro do seu nivel de civilización. Sen ter recorrido o mundo fotografando váteres como fixo o catalán, do que teño visto tamén tirei a conclusión de que a maneira de presentar os baños di moito do nivel dun pobo. Non me atrevo a poñer o de algúns restaurantes galegos ao nivel dos de china, pero moitos de establecementos públicos en Galicia son impresentables. Estamos matando a galiña dos ovos de ouro. Agarrándonos ao tópico de que contamos con produtos naturais de primeira e de que os nosos peixes e mariscos non resisten comparación, ofrecemos aínda unha imaxe pobre e atrasada. Pode resultar moi enxebre e idílica unha comida á beira do mar a pesar de que as mesas sexan de plástico e estean sucias, os panos de papel ruín substitúan a uns de tela como é debido, e o camareiro, sen miga de profesionalidade nin educación, che guinde o polbo á feira diante dos narices, suado e de mal humor. Transixes, se cadra, porque a tarde é fermosa, a vista ao lonxe non se paga con euros e o pobo mariñeiro conserva o sabor do auténtico por mais que viñera a menos coas desfeitas urbanísticas que rodean o porto. Pero o que xa rompe todo nivel de comprensión é cando tes que ir ao baño para lavar as mans ou para calquera outro uso e te atopas con cubículos inmundos, sucios, sen a máis mínima hixiene, sen ventilación, cunha porta de corte dos porcos que nin pecha... e á beira da cociña. E para rematala, cando regresas co ánimo torcido despois de tan desagradable experiencia, ao solicitar a conta, mal presentada a lapis, sen claridade nin especificación, ves que a comida sae a corenta euros por persoa. Isto é claramente pan para un día. Un país que pretenda ofrecer calidade turística non pode descoidar aspectos tan básicos. As autoridades deberían actuar con decisión.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

A PRIMEIRA VIAXE A LONDRES

Aquel verán de hai tantos anos decidira ir ao Reino Unido. As razóns expresadas eran a necesidade de aprender inglés e gañar algunha libra que permitise unha vida máis regalada durante o curso en Santiago. As razóns ocultas, desde a distancia vense claras: escapar do ambiente represor da época e seguir a pista a unha estudante nativa de Blackburn á que coñecera no Corzo unha noite de caza. Como o atrevemento ten os seus límites, busquei apoio nun amigo de Asados que estudaba filoloxía inglesa e tiña contactos en Cardiff, por iso, aínda que con chegada a Luton, onde acabei foi na capital de Gales, cidade na que non paraba de soar o Delilah de Tom Jones. Como o que pesan sempre a fondo son as razóns ocultas, non tardei en deixar o traballo no Wimpy, no que me colocara un veciño de Asados do meu amigo, para escapar a Blackpool e de alí definitivamente a Blackburn, que era realmente o destino definitivo da miña intención. Isto custoume un enfado co compañeiro de viaxe (aínda hoxe non sei se me terá perdoado) pola miña impresentable conduta egoísta e serios quebrantos económicos, pois a aventura daquela, polo menos no meu caso, era sen rede: ou traballabas ou coñecías as penurias de verdade. Tanto tiña. Non hai fame que poida coa ilusión e a paixón curiosa da mocidade. Con enxeño, sacrificio e penalidades, o verán foime conducindo outra vez a Londres, cidade á que non prestaba naquel tempo a atención que se merecía, cando un é novo e viaxa parécelle que o único importante é o que vai dentro dun, tan ególatra e inocente é a visión do mundo. Aqueles viaxeiros de finais do franquismo a Europa, rematamos carreiras, vimos morrer ao ditador na cama, casamos, sospeitamos da transición, cremos firmemente no proxecto europeo, na democracia. Asustámonos o 23 de febreiro. Convertémonos en profesionais con peso nos tempos cargados de ilusión en que Felipe González gañou as primeiras eleccións e tivemos e educamos fillos ao tempo que entrabamos en Europa. E viaxamos con eles por aquelas cidades que foran a nosa envexa e agora nos parecía podiamos ensinarllas case en igualdade. Craso erro. Adiantámonos, corremos máis do que podiamos, intentamos saltar traveseiros indispensables na escada. Quixemos avanzar máis do que calquera proceso esixe. Nós, estudantes privilexiados de finais do franquismo, compartimos viaxe a Europa cos emigrantes que en duras condicións mandaban divisas para sentar as bases das caixas que agora son pura débeda. Aos nosos fillos xa quixemos pasealos por París, Frankfurt e Londres coma se en tempo de nada foramos capaces de dar o salto sen retroceso a unha sociedade libre, educada e rica. Coa diferenza de que nós aínda vimos as barracas nas que se amoreaban galegos, italianos e turcos como emigrantes escravos, pero aos nosos fillos encargámonos de que lles quedase lonxe, de que non soubesen de boa letra a súa exacta procedencia; tiveron a mala sorte de nos ver arrogantes, estúpidos cridos, facéndolles ver que chegaramos á situación presente só coas armas de esixir dereitos, queixarnos e non responsabilizarnos de nada. Mala herdanza. Coma se non houbera detrás unha xeración esforzada, sobria, aforradora e laboriosa. En tempo que canta un carro comezaron a caer un detrás doutro o que parecían piares intocables e aí nos temos, corenta anos despois, cos nosos fillos viaxando de novo a Londres. Certo que non podemos ignorar os cambios producidos. Eles están sen dúbida máis preparados, moitos xa saben inglés, só van perfeccionalo, non se asustarán nin sorprenderán de ver unha sociedade libre, como por desgraza nos pasara a nós, non en vano se construíu durante estes anos tamén aquí un modelo distinto e mellor en tantos aspectos. Pero cando se ve a cantidade de mozos e mozas que outra vez teñen que pensar na alternativa de irse a Londres (ou Berlín, ou Sidney, ou Estocolmo), non por un verán, nin por unha aventura, nin por tempo morto antes de volver á facultade, senón porque a facultade xa non dá máis de si, porque aquí nin hai onde traballar nin de camareiro, non deixo de me preguntar que voltas e cambios esenciais se deberían ter producido durante as décadas pasadas para que, de viaxar hoxe os nosos fillos, puideran facelo noutras condicións. Porque si, é certo, cando eu entrei en Luton naquel verán de hai tantos anos, a primeira esixencia do policía que con cara de poucos amigos me recibiu foi que lle mostrase a carta da amiga Carol pola que podía demostrar que tiña un enderezo, alguén que me puidese acoller, de non era en sentido estrito un desherdado. Hoxe, de momento, poden mostrar os seu pasaporte comunitario. Pero veremos por canto tempo. E aínda que graduados en filoloxía, económicas, con título en ciclo superior de turismo ou mecánica, isto xa non é a viaxe de verán para perfeccionar inglés, nin a escapada a un concerto, nin tres días aproveitando unha viaxe de baixo custe case para facer compas e turismo; por máis eufemismos con que o bauticemos, non deixan de ser emigrantes que viaxan coma se fose a primeira vez a Londres. E que mal, pensarán moitos. (Por se a alguén lle quedou algunha curiosidade do relato inicial: inglés non aprendera ningún, á que lle aproveitara fora a Carol que perfeccionara o español ás mil marabillas; e libras, as xustas para poder regresar á casa)




PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

martes, 17 de julio de 2012

ESTÚPIDOS E MALVADOS

Disque o goberno está disposto a pisar o acelerador. Exacto. Iso mesmo viña pensando eu. Chegou a hora de pisar a fondo o acelerador, de non andar con auga morna e darlle gas a isto antes de que afunda. Gas e sen medo. O primeiro golpe de acelerador debería recaer sobre o Senado. Gas e fóra. Con valentía. Suprimilo cun xesto de audacia que demostre a Europa que non se anda de broma. Aforramos sen contemplacións. Unha institución amortizada, un cemiterio de vellas glorias que eliminamos e, aparte un gasto inferior, un cerello menos no que nos enredar. Un país que debe botar man de tanto sacrificio, que día si e outro tamén insiste en que se debe cobrar menos, pagar medicamentos, reducir gastos en educación e sanidade, por un mínimo de decoro non pode permitirse esa xubilación de luxo para políticos acabados. Non nos enganemos máis, iso é o Senado: unha xubilación de luxo para políticos aos que hai que retirar da circulación. Suprimámolo. Dun golpe. Si, xa sei que non se aforraría demasiado, que é chocolate do loro. Pero desfagámonos del. Na situación de urxencia e imperiosa necesidade – fíxense, os xubilados deben pagar parte das súas medicinas-, por vergonza, non podemos permitirnos esa duplicidade inútil. Segundo paso: as deputacións. Si, coñecemos o argumentos: levan a cabo unha función esencial axudando a concellos que non poderían sobrevivir se non fose pola axuda de institución tan eficiente. Palabras. Sobran organismos para realizar tal cometido. Fóra. Aceleremos, que vivimos tempos excepcionais. Reconvertamos con axilidade esa antiga maquinaria administrativa. É un gasto que tampouco nos podemos permitir. Terceiro: concentración de concellos. Estudos sobran que demostran que non é operativo un concello de menos dun determinado número de habitantes. Que non trema o pulso. Non necesitamos medidas drásticas, contundentes, dolorosas? Non estamos dispostos, por ben do país, para resistir, ser viables, a pedir sacrificios a obreiros, xubilados, funcionarios, mozos e profesionais? A nación entenderá perfectamente que se realice unha concentración de servizos con criterio e determinación. Aí é onde se ven os políticos. Aí é onde actúan os estadistas. Elixindo opcións definitivas e rendibles a longo prazo. Non din as cantigas de cego do momento que estamos na hora do sacrificio, dos recortes, das privacións para que no futuro se vexan os froitos? Aceleren, señores gobernantes, aceleren. Supriman Senado, deputacións e concellos, verán como tamén así se aforra. Xa, xa sabemos que todo isto son cantidades mínimas, que onde realmente se aforra é baixando os salarios dos funcionarios, recortando en educación e sanidade e establecendo o un pago por receitas. Pero aínda así, supriman, recorten por esa vía, aínda que só sexa por pudor. Pero poden acelerar máis. Non crean. Podo suxerirlles unha nova estrada para acelerar: persigan a defraudadores. Non permitan que as arcas do Estado estean sostida case unicamente cos impostos das rendas medias e baixas que son as que non escapan ao fisco deste país. Dediquen medios e esforzos para que ninguén se permita eludir as súas obrigas fiscais. Incrementaron os seus ingresos con esa amnistía para os defraudadores? Ansío coñecer os datos que deberían proporcionarnos con dilixencia para saber se regresaron a goxos os cartos traidores agochados en caixas de bancos interiores e paraísos exteriores. Realmente contaban con reanimar ingresos perdoando aos que infrinxen a lei? Eses países que ás veces se utilizan como exemplo por racionais, aforradores, sobrios, ordenados e rigorosos, se por algo se caracterizan é por aplicar idéntico rigor ao cumprimento cos impostos públicos, que, por certo, son moito máis elevados que os nosos. A política de impostos deste país necesita un acelerar a fondo para equilibrar esforzos e esixir proporcionalmente. Acabar sempre nos impostos indirectos, que castigan por igual, virá moi recomendado dende expertos internacionais, pero á vista está que non acaban de incrementar os ingresos nin favorecer o consumo. Aceleremos na persecución do fraude e na creación de novos e progresivos impostos directos. E pisen o acelerador en Europa. Cada vez son máis os especialistas que insisten no momento crítico polo que pasa o proxecto europeo. Ata o punto de que non parece posible a súa continuidade se España e Italia non se desen acomodado dentro del. A que agardan os dous países para unificar a súa estratexia e negociar en conxunto? Talvez Francia poida colaborar, pero dada a situación dous dous países, serían España e Italia os encargados de crear un fronte ben definido para salvarse os dous dentro de Europa. O eixo Roma-Madrid, pasando por París, debería facerlle ver ao resto dos socios que fóra do euro, agora, vai moito frío. Un frío irresistible, por máis que finlandeses ou holandeses estean afeitos ao frío e consideren que non precisan do sol do sur. Necesítannos, somos imprescindibles, Europa non é posible sen España e Italia, iso debería converternos en fortes nas negociacións urxentes. Que pisen o acelerador. A fondo. Por min, se pisan nesta dirección, que preman sen freo. O malo, témome, é que abrirán a todo gas na dirección na que xa corriamos, na coñecida e padecida, na manida e sobada que consiste en espremer aínda máis aos que xa non teñen nada que espremer. E así, por máis que aceleren, o único que demostran, en contra do que cren, non é valentía senón pura debilidade e, se cadra, como dixo Krugman, un estilo de condución propio dos estúpidos e malvados.




PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

CHRISTIAN VOLVE ÁS ANDADAS


Polo mes de novembro do ano pasado escribín neste mesmo espazo un artigo no que me manifestaba exultante pola agradable sorpresa de ver a Christian evolucionar moi favorablemente na súa conduta escolar. Contáballes daquela a satisfacción que nos dera ao inicio do curso o cambio da súa conduta. De ser rebelde, vago, sucio, groseiro e provocador, pasara a curioso, educado, responsable e con ganas de aprender. Atopaba como explicación de tan agradable sorpresa a actitude dun magnifico profesional que lle tocara como titor, quen, con firmeza e constancia, lograra transformar a súa anterior necesidade de chamar a atención causando problemas por un intento de agradar, responsabilizarse e buscar o éxito. Lamento ter que recoñecer o que non desexabamos: todo foi un espellismo. O que en novembro prometía, a finais de abril comprobouse que acabara en declarado fracaso: o rapaz volveu ás andadas, e con máis ganas.
A cuarta tempada da serie The Wire dedícase e penetrar nunha escola onde conflúen os negros das esquinas de Baltimore. Un profesor universitario, coa axuda dun expolicía, consegue apoios administrativos para probar un plan pedagóxico cos alumnos que maior disturbio causan na clase. Retirados das aulas normais, atendidos por un equipo de expertos, seguindo un plan arredado do currículo habitual, traballan con estes adolescentes antes de nada un programa de socialización, habilidades sociais mínimas, recursos básicos indispensables para situarse nas portas de ser educados. O plan é moi discutible dende o inicio, sobre todo por separalos do grupo, aínda admitindo a vantaxe de favorecer aos outros alumnos que teñen dereito a un ambiente no que poidan aprender. Hai, sen embargo, unha idea expresada por un dos educadores nunha das sesións de autocrítica ás que se someten no medio do desalento, que reflicte moi ben a imposibilidade do sistema educativo con alumnos que, coma Christian, proceden dun medio no que as normas, as figuras de autoridade, os proxectos e as aspiracións quedan tan distantes do que se lles quere ensinar na escola. Finximos ensinarlles, pero eles saben onde está o seu lugar. Non son bobos. Saben que acabarán nas esquinas, é o que agardan de si mesmos, coñecen o seu mundo. Este finximento non funciona. Ao final, Christian e a maioría coma el, saben onde deben demostrar que son listos, por iso volven ás andadas.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

sábado, 7 de julio de 2012

RETIRANDO BANDEIRAS


PAULATINAMENTE irán desaparecendo as bandeiras e os balcóns mostrarán a súa habitual aparencia. Os símbolos, como a ilusión efémera, abandonarán a exhibición e as rúas perderán as colores da apoteose. É curiosa a forza dos símbolos. Esténdese e apodérase dun grupo coa enerxía das emocións máis incontrolables. Trasládase da fe dun neno que soña con ser Iniesta ao adulto que necesitaba unha escusa para a súa identidade reprimida; envolve as cadeiras dunha adolescente entusiasmada e sae ao vento dende dentro dun vehículo; permanece espetada no xardín diante da casa e reviste as paredes do bar onde se concentran os amigos para compartir a fazaña que lles permite esquecer a pena de colectividade castigada.
Pasada a euforia, permanecerán como recordo bandeiras aínda colgadas, talvez por esquecemento ou por resistencia a volver á realidade. Moitas gardaranse, o motivo da exhibición vive dunha fe renovable, exclusiva, excluínte. Parece que se está unha bandeira non debe estar outra. A efusión de identidade é pola negación, rexeite ou submisión da veciña. Por que nin unha bandeira galega pode convivir nesta explosión de alegría coa española? Non podían as bandeiras galega, vasca ou catalá apoiar a vitoria do país que as unifica? Non porque compiten, porque loitan por converterse nos amores únicos. Os que máis critican estas manifestacións de españolismo son os que ansían pola substitución, só cambiar de símbolo e todo adquiría outra explicación. A quen lle irrita esta superficial mostra de identidade colectiva, estaría na gloria se a bandeira fose outra. Hai a quen lle custa sumar identidades, hainos que prefiren reducir e concentrar a paixón nacional. O mal coñecido por españolismo convértese en excelencia só con cambiar de bandeira. A razón parece clara: non se pode amar dúas bandeiras á vez. Se queres unha, por forza haberás de ignorar ou desprezar a outra. Ou envexala. A peor enfermidade dos apóstolos do nacionalismo é que lles roe unha envexa rabiosa ao contemplar a euforia polo ondeo da que non é súa. Desexarían arrincar a exposta para colocar no seu lugar a del, a única, a verdadeira. Pero as bandeiras iranse retirando para deixar paso ás preocupacións diarias e á mellor das esperanzas, á que sería unha ledicia duradeira, de bandeira: confirmar que a tendencia iniciada hai tres meses co paro se mantén outros trece seguidos.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

O CAPITÁN E O REI

Sodes un motivo de orgullo e satisfacción para toda España, Iker. Dá gusto ver tanta xente satisfeita por causa da vosa fazaña. Grazas, maxestade, respondeulle o capitán coa seguranza de quen se sabe nestes momentos case á súa altura. Fixéstelo moi ben, rapaces, sodes estupendos; todos estivestes a un moi elevado nivel. Repito: sodes un motivo de profundo orgullo e emoción para o país. Non só pola vosa capacidade individual, senón tamén pola compenetración e idea de colectividade que mostrastes. Moitas grazas, maxestade, riu o capitán mentres o monarca, amigable, lle daba unhas palmadas no lombo. Logo viñeron as fotos, as risas, a camaradería, a euforia estendida. Todo diante das cámaras, á vista do mundo, para que se saiba a perfecta comuñón entre realeza e campións. Pero cando xa todo remataba, nun instante do que ninguén se decatou, o rei colleu polo brazo ao capitán, levouno a un aparte e insistiu: o meu máis cordial parabén, capitán, non me canso de felicitarvos porque non sabes o ben que lle sentou esta merecida vitoria ao país. A todos. Facíanos falta coma auga de maio. Ti sabes que ata o mesmo monarca pasou por momentos de apuro, non é agora momento de falar de elefantes, pero xa ves o axiña que me repuxen e me recuperei do accidente. Do accidente de confianza, digo, do outro cústame máis, pero iso son cousas da idade, xa irás comprobando a medida que deixes de facer deporte, campión, que es un campión, o mal que responden os xeonllos ao paso do tempo. O capitán, raposo, ri e deixase querer polas mostras de intima confianza que lle demostra o mandatario. E dime: como están o resto dos teus compañeiros, Iker? Moi ben, maxestade, todos moi felices de conseguir tanta ledicia para o país. Alédame, alédame moito, o rei senta, a perna castígao, e invita a que o capitán faga o mesmo. Realmente a situación non é nada boa, Iker, non fai falla que cho explique. Esa cantidade de mozos no paro, as tormentas financeiras que non nos dan respiro, a desconexión entre os órganos de poder europeos... O capitán mostra atención asentido e comezando a fregar a mans, non entende a que vén tanto achegamento real a un simple porteiro de fútbol, por campión e xenial que sexa. Preguntábache o dos compañeiros, continúa explicándose o Xefe do Estado, porque talvez o momento é idóneo para que prolonguedes esta ledicia dunha maneira máis estable e consistente. Hai ledicias efémeras, de baixa duración. Igual que enfados. O pobo reacciona de maneira emotiva con potencia pero sen resistencia. Cansa. Decae no odio e na felicidade. Sí, maxestade, o capitán comeza a sospeitar de tanta lección de socioloxía. Conviña lograr un estado de ánimo máis permanente na esperanza, insiste o monarca, e para iso a vosa axuda podería ser fundamental. O porteiro non sabe por onde lle vai chegar o disparo, pero comprende que está a soas diante dun dianteiro decidido a golpear con forza para meter a bola por onde menos espera. Prepárase. Aguza os reflexos ao máximo, ténsase coma se diante de si estivera Ronaldo o Pirlo, ou peor, Ribery coa súa faciana de asaltar nas últimas horas dous barcos cargados de tesouros. Remóvese na cadeira, non perde o riso, sabe controlarse, pero disponse a escoitar dun momento a outro a petición que estará á altura do máis transcendental dos penaltis. Agranda o sorriso para animar ao rei a que dispare dunha vez e o rei dispara: non pensaches en comentarlle ao resto do equipo a conveniencia de realizar un acto simbólico de alta repercusión? O adestrador non vos comentou nada? E que hai momentos na historia nos que determinadas actuacións, máis aló do feito en si, adquiren un significado de grande transcendencia e poder reconstituínte da moral colectiva. O rei mesmo, continúa a falar de si en terceira persoa para se introducir no espazo de autoridade incuestionable, tivo que realizar esforzos supremos para animar ao pobo. Non vou enumerar agora as viaxes que en penosas circunstancias me vin obrigado a realizar case en período de convalecencia, pero hai momentos nos que se un debe ir con muletas a Brasil, México, Arabia ou a Botswana, vaise. Ri coma choscándolle un ollo ao capitán para volver á camaradería. Quero dicir con todo, capitán, que talvez deberías falar cos compañeiros, eu tamén faría o propio co adestrador, para ver a forma de anunciar un xesto espectacular. Que a poboación entenda que aínda sodes capaces de máis. Aportar, por exemplo, as primas para actividades aceptadas por unanimidade como actos de xenerosidade sen tacha, dar para prevención de incendios, para os danos do terremoto en Lorca, para a mellora da atención ás mulleres maltratadas... Algo que alongue estes días de gozo, capitán. Entendo, maxestade, responde sen perder o sorriso Iker, pero procurando non dar nin media palabra. Calquera acción nesa liña resultaría dunha eficacia incalculable para elevar o ánimo. Estou seguro, señor, traga saliva o capitán. O rei dá por rematada a suxestión, érguese para despedir ao esvelto deportista. Este, tan só deixar as dependencias reais, conecta de inmediato coa súa moza para comentarlle o sucedido. Dar as primas para que?, pregúntalle a moza de ollos verdes. Para algunha necesidade de aceptación xeral e ben vista socialmente. Iker, por favor, que iso quen o querían facer eran os italianos, e eles perderon, son perdedores. Xa decidiches a onde imos de vacacións? Aínda non, pero tes razón, contestou aliviado o capitán, tes toda a razón, iso era cousa dos que non ganan, un xesto así veríase como pura demagoxia. Dareime por non enteirado, ou por soñado, para min que o rei nunca tal pensou nin mo solicitou. Grazas, Sara.




PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

lunes, 2 de julio de 2012

OCUPADOS EN PERDER O TEMPO


CANTAS reunión definitivas celebrou Europa nos últimos anos? Cando ía ser a xuntanza improrrogable na que se aclararía a salvación de Greza, agora de España e Italia? Dende cando levan os políticos mareando a perdiz, viaxando, ameazando, acordando, prometendo, enredando sen solucionar nada? A maraña de representantes, xefes de estado, comisionados, altos cargos e reviravoltas burocráticas cansan. Pérdese a confianza. Son tantas as xuntanzas transcendentais, os falsos acordos , os ultimatos fume, que non estraña o desafecto do que ata os máis ferventes defensores de Europa se van contaxiando. A estrutura decisiva da Unión é un auténtico cerello. Conseguir unha posición eficaz e común antóllase un milagre. Parece que somos conscientes de que non se pode seguir así un día máis, que de certo nesta se xoga o futuro, pero á volta da reunión definitiva reducida a fume de leña verde prorrógase a indefinición por meses e anos. Esta insoportable inoperancia pode acabar con Europa.
Fixo por marzo tres anos estiven uns días en Nova York. Dende aquela acórdome con frecuencia do vaticinio dun taxista arxelino. Pasara anos en Sevilla antes de conducir coma un foraxido polas rúas de Manhattan, e agora distraíase con verbo políglota explicando a situación económica do planeta a quen se atrevía a subir ao seu escacharrado Ford. En canto soubo da miña procedencia, sen medo a erro sentenciou: España morta, como Greza, Irlanda, Portugal. Todas mortas. Europa morta. Imposible Europa. A súa seguridade no oráculo probablemente estivese fundada nas conversas que oiría aos executivos que transportaba. Pero é un síntoma do que xa daquela se cocía a distancia sobre a solvencia de Europa. A interacción entre os intereses contrarios ao euro e a inoperancia das institucións europeas non será doado cuantificala (a non ser que llo encarguemos a empresas que traballan coas marxes de erro como as que avaliaron as necesidades dos bancos), pero esta imposibilidade de tomar decisións con unidade política aumenta a debilidade diante dos cucos inversores. Europa necesita urxentemente líderes que demostren que creen nela e marquen liñas de cohesión, firmeza e solidariedade. Do contrario, algunha vez quedaremos sen próxima reunión definitiva, cansarémonos de ver aos políticos ocupados en perder o tempo, e o que puido ser un grande soño, acabar en pesadelo.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO